To E.Σ.Ρ. ιδρύθηκε το 1989 για να αδειοδοτήσει και να εποπτεύσει τη λειτουργία των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών καθώς και της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Αποτελεί μια από τις πρώτες ανεξάρτητες αρχές, δηλ. δημόσιους οργανισμούς που, καίτοι εντάσσονται στην εκτελεστική εξουσία, λειτουργούν χωρίς να ελέγχονται από την κυβέρνηση και εποπτεύονται από τη Βουλή, οι δε οι πράξεις τους υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο.
Το νομικό πλαίσιο λειτουργίας του Ε.Σ.Ρ. ορίζεται στο Σύνταγμα (άρθρο 15 παρ. 2), στο Ν. 3051/2002 για τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές, στο Ν. 2863/2000 και στους λοιπούς νόμους που διέπουν τη λειτουργία της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης (2328/1995, 3592/2007, 4339/2015), ενώ η εσωτερική του λειτουργία ρυθμίζεται με κανονιστική πράξη του ίδιου του Ε.Σ.Ρ.
Άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος:
«Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή (…). Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, (…), έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
Άρθρο 101Α παρ. 1 του Συντάγματος:
«Όπου από το Σύνταγμα προβλέπεται η συγκρότηση και η λειτουργία ανεξάρτητης αρχής, τα μέλη της (…) διέπονται από προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία, (…)».
Ρυθμιστικές:
Διατυπώνει σύμφωνη γνώμη προς τον αρμόδιο υπουργό αφενός μεν για το είδος και τον αριθμό των αδειών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης και ραδιοφώνου, αφετέρου για την τιμή εκκίνησης των διαδικασιών πλειστηριασμού, εκδίδει τις σχετικές Προκηρύξεις και χορηγεί κάθε είδους άδειες λειτουργίας στους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.
Καταρτίζει Κώδικες Δεοντολογίας Ειδησεογραφικών Εκπομπών, Διαφημίσεων και Ψυχαγωγικών Προγραμμάτων.
Ελεγκτικές:
Ως προς το περιεχόμενο των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, ελέγχει συστηματικά την τήρηση των κανόνων της δεοντολογία, της πληρότητας του προγράμματος, της πολυφωνίας στην ενημέρωση, της προστασίας των ανηλίκων και του σεβασμού της αξίας του ανθρώπου.
Ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ιδιωτικών μέσων, ελέγχει την τήρηση των ισχυόντων στη νομοθεσία περιορισμών και ασυμβιβάστων και δημοσιεύει τα σχετικά στοιχεία ώστε να τηρείται η αρχή της διαφάνειας.
Κυρωτικές:
Σε περιπτώσεις παραβιάσεως της νομοθεσίας επιβάλλει χρηματικά πρόστιμα ή άλλες διοικητικές κυρώσεις, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις δύναται να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας.
Η τρέχουσα σύνθεση της Ολομέλειας είναι η εξής:
Αθανάσιος Κουτρομάνος
Πρόεδρος
Επίτιμος Πρόεδρος του Αρείου Πάγου.
Ευτέρπη Κουτζαμάνη – Δρίλια
Αντιπρόεδρος
Επίτιμη Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου.
Μέλη:
Πόπη (Καλλιόπη) Διαμαντάκου
Δημοσιογράφος.
Βασίλειος Καραποστόλης
Καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ και συγγραφέας.
Νικόλαος Κιάος
Δημοσιογράφος.
Ευαγγελία (Λίλιαν) Μήτρου
Δικηγόρος, Καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών, Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.
Γεώργιος Πλειός
Καθηγητής – Διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικών Ερευνών στα ΜΜΕ του ΕΚΠΑ
Γεώργιος Σαρειδάκης
Οικονομολόγος.
Σωκράτης Τσιχλιάς
Δημοσιογράφος.
